Δευτέρα 26 Δεκεμβρίου 2011

Δημοκρατία made in USA

Τον τελευταίο καιρό έχει αρχίσει να διαφαίνεται στον ορίζοντα ότι το διαδίκτυο θα αλλάξει ριζικά τα επόμενα χρόνια. Από χώρος ελευθερίας και έκφρασης θα μετατραπεί και σε μία ελεγχόμενή αγορά με αυστηρούς κανόνες λειτουργίας. Αυτό με την σειρά του θα το κάνει εργαλείο επιβολής των θέσεων, πολυεθνικών εταιριών και των δικτατορικών κυβερνήσεων που τις υπηρετούν. Οι ενδείξεις είναι πολλές πλέον και όσοι είναι υπέρμαχοι της λογικής δύσκολα θα διαφωνήσουν.

Πώς λοιπόν θα καταφέρουν οι ολιγάρχες να ελέγξουν το διαδίκτυο και μέσω αυτού τις αγαπημένες τους μάζες? Για αρχή έπρεπε να βρουν έναν τρόπο να μεταφέρουν τις σκέψεις από τα κεφάλια των ανθρώπων σε σκληρούς δίσκους. Την δουλεία αυτή ανέλαβε να την κάνει το facebook. Πράγματι πριν το facebook το διαδίκτυο ήταν για τους hi-tech τύπους και για τους νέους κυρίως. Όμως με τον τρόπο που η διάσημη υπηρεσία κοινωνικής δικτύωσης εξελίχτηκε, όλοι-μικροί μεγάλοι- πλέον έχουν από έναν λογαριασμό. Εκεί κάθε μέρα συζητούν πολιτικά, κοινωνικά, ερωτικά και λοιπά θέματα ενώ μέσω του «like» εκφράζουν συμπάθειες στο οτιδήποτε. Τώρα κάποιος θα αναρωτηθεί και τι κάνουν δηλαδή, ότι λέω εγώ με τους φίλους μου τα κρατάνε και τα αποθηκεύουν? Αυτήν την απορία είχε και ο Μαξ Σρεμς, ένας αυστριακός φοιτητής νομικής, ο οποίος εξοργισμένος με τις ρυθμίσεις ασφάλειας του Facebook εκμεταλλεύτηκε τη ευρωπαϊκή νομοθεσία και απαίτησε από την υπηρεσία να του παραδώσει όλα τα δεδομένα που τον αφορούν. Αποτέλεσμα : ένα ολόκληρο CD με 1.222 αρχεία PDF, των οποίων η συνολική έκταση πλησιάζει το Πόλεμος και Ειρήνη του Τολστόι. Μέσα εκεί βρίσκονταν ένας ωκεανός προσωπικών δεδομένων, όπως όλα τα «like», όλα τα αιτήματα φιλίας που είχε αποστείλει και δεχτεί και όλες τις φωτογραφίες που είχε αναρτήσει τα προηγούμενα χρόνια Επίσης ο Σρεμς βρήκε δεδομένα που είχε διαγράψει από το προφίλ του. Απ’ ότι φαίνεται οι προγραμματιστές του Facebook τίποτα δεν το θεωρούν άχρηστο και άξιο διαγραφής…

Εντάξει λοιπόν, θα πει κάποιος άλλος, το κατάλαβα! Ότι γράφω και κάνω στο facebook καταγράφεται. Οπότε όταν δεν θέλω να με παρακολουθεί αυτή η κατασκοπευτική μηχανή θα κάνω ένα logout και ξεμπέρδεψα. Δυστυχώς ο χακερ Nik Cubrilovic έχει διαφορετική άποψη. Ο Nik παρατήρησε ότι ακόμα και όταν κάνει κάποιος logout από το facebook τα cookies του παραμένουν ενεργά. Κάθε φορά που συναντάμε μια ιστοσελίδα που περιέχει το διάσημο «like», το facebook ενημερώνεται για αυτήν μας την επίσκεψη. Άρα η κατασκοπευτική μηχανή συνεχίζει να ενημερώνεται για το ποιες ιστοσελίδες επισκεπτόμαστε ακόμα και όταν είμαστε αποσυνδεμένοι. Το ποιο απίστευτο όμως είναι ότι ακόμα και αυτοί που δεν έχουν καν λογαριασμό, εάν να βρεθούν σε μια σελίδα του fb, ξεκινά παρακολούθηση και γι’ αυτούς. Ο τρόπος είναι απλός: Η πρώτη φορά που θα καταλήξετε σε οποιαδήποτε σελίδα Facebook.com, η εταιρεία εισάγει cookies στον browser σας. Εάν εγγραφείτε, για έναν λογαριασμό, θα εισαγάγει δύο τύπους cookies. Εάν δεν δημιουργήσετε ένα λογαριασμό, τότε εισάγει μόνο έναν από τους δύο τύπους. Αυτά τα cookies καταγράφουν την κάθε φορά που επισκέπτεστε μια άλλη ιστοσελίδα που χρησιμοποιεί το κουμπί Facebook Like ή άλλο plugin του Facebook, την ώρα, την ημερομηνία και το δικτυακό τόπο που επισκέπτεστε. Μοναδικά αναγνωριστικά χαρακτηριστικά του υπολογιστή σας, επίσης, καταγράφονται. Το Facebook διατηρεί αρχεία καταγραφής των τελευταίων 90 ημερών των δραστηριοτήτων σας, τα οποία και διαγράφει μετά το πέρας του χρονικού διαστήματος αυτού (αφού το λένε έτσι θα είναι).

Το επόμενο ερώτημα που γεννιέται είναι το πώς είναι δυνατόν να αξιοποιηθεί αυτός ο θησαυρός πληροφοριών από τις μεγάλες δυνάμεις. Πέρα από το προφανές, ότι δηλαδή κάθε χρηστής συνδέεται από έναν τεράστιο όγκο δεδομένων ο οποίος είναι διαθέσιμος στις μυστικές υπηρεσίες, ταυτόχρονα η ραγδαία εξέλιξη της τεχνολογίας και κατά συνέπεια της υπολογιστικής ισχύoς δημιουργεί νέες δυνατότητες εκμετάλλευσης τους. Ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι το πείραμα που θα γίνει με έναν υπερυπολιστή αμερικανικής υπηρεσίας που θα προσπαθήσει να προβλέπει μεγάλα κοινωνικά γεγονότα, εξετάζοντας έρευνες που γίνονται στο διαδίκτυο, δημοσιεύσεις στα μπλογκ, ροή στο internet κλπ. «Πρόκειται για ένα σημαντικό βήμα προς τα εμπρός», λέει ο Thomas Malone, διευθυντής του Κέντρου Συλλογικής Ευφυΐας στο Τεχνολογικό Ινστιτούτο της Μασαχουσέτης (MIT).

Η αμερικανική κυβέρνηση ενδιαφέρεται γι’ αυτές τις έρευνες. Φέτος το καλοκαίρι, μια μάλλον άγνωστη στο ευρύ κοινό υπηρεσία πληροφοριών άρχισε να συλλέγει ιδέες από πανεπιστημιακούς κοινωνικούς επιστήμονες και εταιρείες, αναζητώντας τρόπους ώστε να αναλυθεί αυτόματα το ίντερνετ σε 21 χώρες της Λατινικής Αμερικής, με σκοπό να συγκεντρωθεί και να υποβληθεί σε επεξεργασία μια μεγάλη ποσότητα πληροφοριών. Το τριετές πείραμα, που θα αρχίσει τον ερχόμενο Απρίλιο, χρηματοδοτείται από την υπηρεσία Intelligence Advanced Research Projects Activity (IARPA), η οποία ανήκει στο γραφείο του διευθυντή των αμερικανικών υπηρεσιών πληροφοριών.

Υπάρχει ένα παρόμοιο πρόγραμμα που προωθείται από τη στρατιωτική ομόλογο της IARPA, την Defense Advanced Research Projects Agency ή DARPA, το οποίο έχει στόχο να εντοπίζει αυτόματα κοινωνικά δίκτυα ανταρτών στο Αφγανιστάν. Η στρατιωτική υπηρεσία υποστηρίζει πως η ανάλυσή της μπορεί να αποκαλύπτει πυρήνες τρομοκρατών και άλλες διεθνείς ομάδες προσώπων ακολουθώντας τα ίχνη από τις συναντήσεις τους, την εκπαίδευσή τους, καθώς και από τις ανταλλαγές υλικών και τις μεταβιβάσεις χρηματικών ποσών.

Πέρα όμως από τα γεωπολιτικά συμφέροντα και τις μυστικές υπηρεσίες εκείνο που δείχνει την ύπουλη στρατηγική των κυβερνήσεων είναι για παράδειγμα ο τρόπος αντιμετώπισης της πειρατείας. Επί 10 χρόνια επιτρέπουν στους χρήστες του διαδικτύου να κατεβάζουν παράνομα τραγούδια, ταινίες κλπ. Αφήνουν το πράγμα να διογκωθεί αναγκάζοντας τις δισκογραφικές και κινηματογραφικές εταιρίες ελέω οικονομικής ζημίας να κάνουν μηνύσεις και να κλείνουν trackers. Ακολουθούν νομοσχέδια για την καταπολέμηση της πειρατείας που στην ουσία είναι κατάργηση του απόρρητου στο διαδίκτυο. Και έρχεται μια ωραία μέρα που το Κογκρέσο των ΗΠΑ συζητά έναν νόμο που θα τους έδινε τη δύναμη να λογοκρίνει το Internet στον κόσμο - τη δημιουργία μιας μαύρης λίστας που θα μπορούσε να στοχεύσει το YouTube, το WikiLeaks και ακόμη και ομάδες όπως το Avaaz!


Σύμφωνα με το νέο νόμο, οι ΗΠΑ θα έχουν την δυνατότητα να αναγκάσουν τους παρόχους διαδικτύου να μπλοκάρουν οποιαδήποτε ιστοσελίδα με την υποψία της παραβίασης δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή τη νομοθεσία για το εμπορικό σήμα, ή ακόμα και για παράνομες δραστηριότητες των χρηστών τους. Και, επειδή είναι τόσο μεγάλο το μέρος και το υλικό του Διαδικτύου που βρίσκεται στις ΗΠΑ, η μαύρη λίστα τους θα πατάξει την ελευθερία του διαδικτύου για όλους μας. Το τραγικό της υπόθεσης είναι ότι τα δυτικά ΜΜΕ (και τα δικά μας φυσικά που τα αναπαράγουν) μας έχουν πρήξει τους όρχεις τόσα χρόνια για την λογοκρισία που πέφτει στην Κίνα και τα προβλήματα που συχνά έχει η Google με την κινεζική κυβέρνηση…

Η αίσθηση που βγαίνει από όλα αυτά είναι ότι όσο χαρήκαμε το internet το χαρήκαμε. Αυτό δεν σημαίνει ότι τώρα πρέπει να κόψουμε την σύνδεση και να επιστρέψουμε στην εποχή του χαλκού. Απλά πρέπει να καταλάβουμε ότι η χουντική κατάσταση η οποία επικρατεί στις ΗΠΑ από τις 9/11 δεν είναι στάσιμη αλλά εξελίσσεται και αφού η Ευρώπη (της αλληλεγγύης…) έχει το κακό συνήθειο να αντιγράφει τους «Yankees», καλό θα ήταν να προσέχουμε την κάθε μας κίνηση στο διαδίκτυο.

Μερικά στατιστικά στοιχειά: